Geçtiğimiz yıllarda yaşanan maden faciaları, Türkiye’nin enerji politikalarını ve kömür bağımlılığını yeniden sorgulatırken, Mekanda Adalet Derneği (MAD), Ermenek’teki maden faciasının ardından bölgede yaptığı saha araştırmasının sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. 2014 yılında 18 işçinin hayatını kaybettiği Ermenek faciasının 11. yılında yayınlanan rapor, kömür ekonomisine bağımlı bölgelerde “adil geçiş” mekanizmalarının aciliyetini ortaya koyuyor.
ERMENEK PLANSIZ ÇIKIŞIN SEMBOLÜ
MAD’ın iki yıllık çalışması, Ermenek’in bir maden faciası sonrası kömür ekonomisinin çökmesiyle “plansız bir geçiş” örneği haline geldiğini vurguluyor. Bölgedeki işçilerle derinlemesine görüşmeler yapan ekip, kömür sektöründeki istihdamın nasıl dönüştürülebileceği, alternatif geçim kaynaklarının nasıl oluşturulacağı ve enerji dönüşüm sürecinde toplumsal adaletin nasıl sağlanacağına dair çarpıcı veriler sunuyor. Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda kömürden çıkış stratejilerinin şekillenmesi gerektiğine dikkat çeken MAD, özellikle yerli kömürün artık rüzgar ve güneş enerjisinin gerisinde kaldığını, ancak bu geçişin işçiler ve yerel ekonomiler göz ardı edilmeden yapılması gerektiğini belirtiyor.
ERMENEKLER ARTABİLİR!
“Adil geçiş” kavramı, karbon yoğun sektörlerde çalışanların yeni istihdam alanlarına yönlendirilmesi, bölgelerin ekonomik çeşitlendirmeye hazırlanması ve sosyal destek mekanizmalarının devreye alınmasını kapsıyor. MAD’ın raporu, Ermenek’te yaşanan travmatik dönüşümün benzer bölgelerde tekrarlanmaması için hükümet, yerel yönetimler ve sivil toplumun birlikte hareket etmesi gerektiğini vurguluyor. Dernek, kömür madenlerinin kapatılmasının yalnızca bir “enerji politikası” değil, aynı zamanda bir “sosyal politika” meselesi olduğunun altını çiziyor.
GÖÇ ETMEK ZORUNDA KALDILAR
Türkiye’de Kömürden Adil Geçiş Mümkün mü?” başlıklı panelde açıklanan rapor çıktıları, enerji dönüşümünde işçi hakları, yerel kalkınma ve sürdürülebilir politikalar üzerine tartışmaya alan açmayı hedefliyor. Raporda u saptamalar dikkat çekiyor: “Ermenek’te maden işçilerinin sendikal örgütlülüğünün olmaması, plansız çıkış sürecinde temsil edilememelerine ve ‘erken emeklilik’, ‘istihdam desteği’ gibi haklardan mahrum kalmalarına neden oldu. İşçiler, yeni iş bulmak için göç etmek zorunda kaldı ancak bu süreç hemşehri ağlarıyla sınırlı kaldı. Ekonomik gücü yetersiz olanlar göç edemedi, edenler ise yeni sektörlerde de sendikasız çalışmanın getirdiği hak ihlalleriyle karşılaştı.”
AĞIR İŞLERE YÖNELİYORLAR
“Kömür ekonomisinin çöküşü, kadınların kayıtlı işgücüne katılımını artırsa da kreş, servis gibi desteklerin eksikliği nedeniyle sürdürülebilir olmuyor. Göç eden kadınlar, dayanışma ağlarını kaybettikleri için daha savunmasız kalıyor. İşçiler, madencilikte edindikleri ‘ağır iş’ deneyimi nedeniyle yeni sektörlerde de benzer işlere yöneliyor. Ancak ilerleyen yaş ve sağlık sorunları, bu işlerde tutunmalarını zorlaştırıyor.
[email protected]
Kaynak: Web Özel
.